Ο «Τσελεμεντές»
Η έννοια της οικογένειας και του νοικοκυριού, όπως παρουσιάζεται στα κείμενα που προλογίζουν τον Οδηγό Μαγειρικής του Νικoλάου Τσελεμεντέ αντικατοπτρίζει μια παραδοσιακή προσέγγιση, η οποία συνδυάζει την τέχνη της καθημερινότητας με τις αξίες της οικογενειακής ζωής και της διατροφής. Ο «Τσελεμεντές» τοποθετεί τη γυναίκα στο κέντρο της οικογενειακής και οικιακής ζωής. Δεν περιορίζεται μόνο σε συνταγές, αλλά αναφέρεται και στις πρακτικές που αφορούν τη διαχείριση ενός νοικοκυριού, ενώ παράλληλα προβάλει τη σημασία της οικογένειας και της θέσης της στην παραδοσιακή ελληνική κοινωνία. Μας αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο οι παραδοσιακές κοινωνικές νόρμες και ρόλοι έχουν επιβάλλει περιορισμούς στις γυναίκες, ειδικά στο πλαίσιο των προσδοκιών και των αξιών της ελληνικής οικογένειας του 19ου και του 20ού αιώνα.
Η παράσταση αντλεί έμπνευση από τα κείμενα της εισαγωγής του Οδηγού Μαγειρικής του Νικολάου Τσελεμεντέ - ένα έργο σύμβολο του ελληνικού παρελθόντος - για να διερευνήσει τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία του χθες, του σήμερα και του αύριο. Το βιβλίο αυτό, που αποτελεί μέρος της συλλογικής μας μνήμης, λειτουργεί ως αφετηρία για να αναστοχαστούμε πάνω στις πολιτισμικές νόρμες, τις κοινωνικές προσδοκίες και τους ρόλους που έχουν διαμορφώσει τις έμφυλες ταυτότητες.
Είμαστε τόσο μακριά από αυτήν την εποχή όσο νομίζουμε;
Η σύγχρονη έννοια του νοικοκυριού είναι πολύ πιο ευέλικτη και πολυδιάστατη απ’ ότι στο παρελθόν. Παρά την πρόοδο και τις αλλαγές, όμως, τα κατάλοιπα των παραδοσιακών έμφυλων ρόλων συνεχίζουν να επηρεάζουν τη ζωή μας.
Έργο της εικαστικού Σάντρας Δόμβρου
Έργο της εικαστικού Σάντρας Δόμβρου
Τα social media, και ειδικά πλατφόρμες όπως το TikTok, έχουν παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και την εξάπλωση αυτού του κινήματος, το οποίο μέχρι σήμερα επιδιώκει να εξιδανικεύσει έναν τρόπο ζωής που επαναφέρει στο φως καταπιεστικές συμπεριφορές και απόψεις περί του γυναικείου φύλου. Γυναίκες ανάμεσα στις ηλικίες των είκοσι και τριάντα εγκαταλείπουν τις δουλειές και την εκπαίδευσή τους, υποστηρίζοντας την πλήρη εξάρτηση από τους συζύγους τους.
Μελέτες, όπως αυτές που δημοσιεύθηκαν στο Journal of Contemporary Ethnography, δείχνουν ότι τέτοια κινήματα αναβιώνουν στερεότυπα που θεωρούνταν ξεπερασμένα, επηρεάζοντας τις αντιλήψεις για τους έμφυλους ρόλους σε νεότερες γενιές. Ενισχύουν βαθιά τις έμφυλες ανισότητες και παράλληλα ρομαντικοποιούν την έμφυλη βία και τη συζυγική υποτέλεια.